3. Digitalisering: noodzakelijk voor meerwaarde

Publiek omarmt e-health

Digitalisering zorgt in steeds meer sectoren voor marktdisruptie. Ook in de zorg gaat de combinatie van internet, smartphone en tablet behandelingen vereenvoudigen en verbeteren. Uit onderzoek van GFK blijkt dat wereldwijd de helft van de inwoners van hoogontwikkelde landen ervaring heeft met online of mobiele gezondheidsapplicaties (app, hartslagmeter of smartwatch). Ook in Nederland groeit de vraag naar digitale zorgoplossingen die de zorg toegankelijker, persoonlijker en effectiever maken.

Digitaal kanaal maakt betere zorg tegen lagere kosten mogelijk

Het uitvalpercentage is bij online behandelingen lager dan bij face-to-face behandeling. Volgens onderzoek van de Universiteit Twente biedt online zelfhulp de beste mogelijkheid om de omvang van psychische stoornissen tegen relatief lage kosten terug te dringen. Ook VitaValley toont aan dat vermenging van face-to-face en online behandeling (zogenoemde blended care) meer kwaliteit, productiviteit en kostenbesparing oplevert. Gebruikers van blended care trekken eerder aan de bel met een zorgprobleem en komen niet direct in een ‘officieel’ zorgtraject. Zo geeft veertig procent van de mensen uit het onderzoek aan dat ze de hulpvraag niet gesteld zouden hebben buiten de anonimiteit die de hulpomgeving van blended care biedt.

Digitalisering voorwaarde voor betere ‘big-data’-analyse

Klantinformatie is in de GGZ vaak versnipperd over diverse partijen die in verschillende segmenten actief zijn. Bekostigingsschotten en privacyregels staan uitwisseling veelal nog in de weg. Ook bij grote aanbieders zijn klantprofielen vaak verre van compleet, bijvoorbeeld wanneer de databestanden van verschillende labels niet gekoppeld worden. Terwijl het voor een effectieve behandeling van psychische klachten zeer belangrijk is om de achterliggende oorzaken in beeld te krijgen. Digitalisering is een voorwaarde voor betere ontsluiting en analyse van data, wat een schat aan klantinzichten kan opleveren. Denk aan het samenbrengen van klantgegevens van diverse aanbieders binnen één wijk, maar ook van diverse locaties en labels binnen één organisatie. Ernstige psychische problemen stapelen zich vaak op binnen één huishouden zonder dat de samenhang van problemen bij de betreffende zorgverleners bekend is. Daarnaast zal het combineren van medische gegevens met – bijvoorbeeld sociaal-maatschappelijke – risicokenmerken op termijn snellere diagnostisering en betere preventie mogelijk maken.

Via digitaal distributiekanaal hoeft klant niet naar zorgverlener, de zorg komt naar hem toe

Inzet e-health in praktijk nog te weinig toegepast

In de GGZ is de zogenoemde ‘e-Mental-health’ tot nu toe het sterkst tot de eerste lijn doorgedrongen. Uit de e-Health-monitor 2016 blijkt dat 92 procent van de GGZ-praktijkondersteuners een vorm van e-Mental-health inzetten. Voorbeelden zijn: psycho-educatie of zelfhulp bij angstklachten, piekeren of stemmingsklachten. De tweede lijn blijft daar ver bij achter. Van de zorggebruikers die een tweedelijns GGZ-hulpverlener bezoeken, volgt negen procent een (deels) online behandeling. Er wordt nog te veel vanuit bestaande methoden gedacht. Alle grote GGZ-organisaties beschikken over besloten online behandelplatformen met bijvoorbeeld digitale dagboeken, psycho-educatie en behandelmodules. Hoewel er dus veel goede initiatieven zijn, toont onderzoek van M&I-partners aan dat in de praktijk minder dan één op de tien klanten van grote GGZ-aanbieders een behandeling volgt waarin e-health een rol speelt. Echte integratie van bestaande platformen en modules in het behandelproces blijft tot nu toe achter, doordat vaak niet de hele organisatie erachter staat en het veranderen van bestaande werkwijzen moeilijk is en tijd kost. Bovendien kan echte ICT-innovatie duur zijn en worden eventuele extra inkomsten en lagere kosten, die nodig zijn om de investering terug te verdienen, vaak afgeroomd door zorgverzekeraars.